گوارش و کبد

گوارش و کبد(Digestion and liver)

کبد شما بزرگترین عضو در دستگاه گوارش می باشد. از سوی دیگر پیچیده ترین آنها نیز هست. کبد در دستگاه گوارش نقش مهم و حیاتی در تنظیم فعل و انفعالات درونی بدون دارد. این اعمال برای حفظ حیات و انجام فعالیت های مناسب بدن ضروری است. وقتی غذایی خورده می شود به همان صورت در بدن مصرف نشده و بعد از جذب و ورود به خون باید از میان کبد بگذرد.  در این میان کبد در دستگاه گوارش در امر بسته بندی و ذخیره نمودن این مواد نقش مهمی دارد.

ساختمان دستگاه گوارش

دستگاه گوارش نقش مهمی در جذب مواد غذایی (مواد خورده شده) و دفع مواد زاید بدن دارد. این سیستم گاهی دچار بیماری های گوناگونی می شود.  در برخی مواقع، شرایط بیمار به غلط به بیماری کبدی نسبت داده می شود. مثلاً یبوست یکی از مشکلات شایع در بیماران است. اغلب بیماران عدم کارکرد مناسب دستگاه گوارش را به کبد نسبت می دهند.

دستگاه گوارش به شکل لوله ای تو خالی است. که از حفره دهان شروع شده و به مقعد ختم می شود. تمام قسمت های دستگاه گوارش، موادی را به درون حفره گوارشی ترشح یا موادی را از درون آب جذب می کنند. غذا پس از خرد شدن در دهان، وارد مری، و سپس معده شده و به دنبال انجام فعل و انفعالات مختلف بر روی آن، در روده ها جذب می شود. کبد که در قسمت راست و بالا شکم قرار دارد. ترشحات خود را از طریق مجاری صفراوی به درون اثنی عشر (دوازده) می ریزد. و به این طریق نقش خود را در هضم مواد غذایی ایفاء می نماید.

ساختمان و محل کبد در دستگاه گوارش

کبد در قسمت راست و فوقانی شکم و در زیر دنده ها قرار دارد. برخی از اعضای حیاتی بدن در اطراف کبد قرار دارند. قسمت فوقانی آن، دیافراگم، ریه ها و در پشت آن کلیه راست و در زیر آن روده ی کوچک و بزرگ قرار دارند. اندازه ی کبد در حدود یک توپ فوتبال و وزن آن حدود 1.5 تا 2 کیلوگرم (3 پوند) است. کبد به چهار قسمت (یا به اصطلاح لوب) تقسیم می شود.

داخل آن میلیون ها مجاری ریز وجود دارند که وظیفه آن انتقال صفراوی ساخته شده در کبد می باشد. به همین دلیل به آنها «مجاری صفراوی داخل کبدی» گفته می شود. این مجاری کم کم به هم متصل شده و در نهایت به صورت دو مجرا به ضخامت 1 الی 2 میلی متر از کبد خارج شده، محتویات خود را به داخل کیسه صفرا که در زیر کبد قرار دارد، می ریزند.

خون رسانی به کبد بسیار زیاد است و به آن جگر سیاه نیز گفته می شود. تقریباً تمامی خونی که از روده ها خارج می شود، از طریق یک ورید (سیاهرگ) موسوم به «ورید یا سیاهرگ باب» به داخل کبد می ریزد و از آنجا (پس از فعل و انفعالاتی که بر روی محتویات خون به عمل می آید) به داخل سیاهرگ اجوف تحتانی (سیاهرگ زیرین) وارد شده و از طریق آن به قلب می رسد. سرخرگ ها و سیاهرگ ها خون رسانی کبد را انجام داده و مواد مغذی مورد نیاز برای حفظ سلامتی کبد را تأمین می نمایند.

ساختمان داخلی کبد

کبد دارای ساختمان ذره بینی بسیار پیچیده ای است که در آن سلول های خاص، دالان های پیچ در پیچ، مجموعه از کانال ها و مجاری خونی ویژه ای به نام سینوس یافت می شوند. خون از یک طرف به این مجاری وارد شده و پس از انجام فعل و انفعالات شیمیایی و فیزیکی از طرف دیگر خارج می شود.

وظایف کبد

کبد در دستگاه گوارش مانند یک کارخانه ی بزرگ شیمیایی (چند منظوره و با تولیدات گوناگون) در تمام شبانه روز فعالیت می نماید و در تنظیم بسیاری از امور داخلی بدن، سوخت و ساز مواد و سم زدایی آنها نقش مهمی را ایفا می کند.